In mijn programma gebruik ik de kennis van Ayurveda, de 5000-jaar oude Science of Life als basis om jezelf duurzaam te laten herstellen. Want het fenomeen burn-out mag dan een 'nieuwetijdsziekte' zijn waar weinig mensen raad mee weten, de onderliggende oorzaken zijn absoluut te genezen. In deze blog laat ik je zien wat de achterliggende gedachte is van het programma dat ik ontwikkelde samen met een Ayurvedisch arts.
Wil jij graag concrete tips die je nu meteen kunt gebruiken om stress te verlagen?
De basics: Vata, Pitta, Kapha
Voor diegenen die niet precies weten wat Ayurveda inhoudt, leg ik de basics kort uit. De hele wereld om ons heen is opgebouwd uit de 5 elementen vuur, water, aarde, lucht en ether (space). Ook wij mensen bestaan uit die 5 elementen. Volgens Ayurveda zijn er 3 typen combinaties mogelijk, ook wel Dosha’s genoemd. Bij elk type is 1 Dosha, of een combinatie daarvan dominant aanwezig: het Luchttype (Vata), het Vuurtype (Pitta) en het Aardetype (Kapha). Ben jij benieuwd naar jouw Ayurvedische type? Doe de test hier!
Ayurveda & gezondheid
Onze voeding, activiteiten en levensstijl beïnvloeden ons systeem, lichaam en geest. Zodra je in balans bent, dan ben je gezond en energiek. Raken ze uit balans? Dan krijg je daar last van. Welke Dosha uit balans raakt, bepaalt wat voor klachten je krijgt. Bijvoorbeeld: als je teveel Pitta (Vuur) in je lichaam hebt, kun je last krijgen van brandend maagzuur of huiduitslag. Of als er teveel lucht in je systeem is (Vata), ervaar je bijvoorbeeld oprispingen of een opgeblazen gevoel. Een teveel aan Kapha kan zich uiten in overgewicht.
Ayurveda & de geest
Niet alleen je fysieke conditie, maar ook je mentale gestel wordt beïnvloed door je voeding, activiteiten en levensstijl. Een strandwandeling op een winderige dag kan Vata uit balans brengen, een saunabezoek heeft effect op Pitta en lang slapen en te weinig bewegen kan Kapha uit balans brengen. De uitwerkingen op de geest zijn vaak snel te zien: wanneer Vata uit balans raakt, voel je je ongegrond, afwezig, ongeconcentreerd of angstig. Bij een verstoring van Pitta raak je geïrriteerd, ongeduldig, competitief of zelfs agressief. Kapha’s die uit balans zijn worden lethargisch, depressief of bezitterig.
Ayurveda & burn-out
In het geval van burn-out zijn zowel het lichaam als de geest uit balans. Volgens Ayurveda is burn-out het gevolg van een (langdurige) Pitta verstoring, op fysiek én mentaal niveau. Het burn-out woord zegt eigenlijk al een heleboel: je bent opgebrand, doordat er langere tijd teveel vuur aanwezig is geweest. Ook Vata speelt altijd een rol bij een burn-out: stress is een typische Vata-klacht, die de Pitta verstoring verder kan laten toenemen. De combinatie van Vata (lucht) en Pitta (vuur) doet het vuur nóg feller branden. Denk maar aan een vlam waar je in blaast: dit kan zelfs een steekvlam worden.
Pitta-types
Pitta-types zijn het gevoeligst voor een burn-out: zij hebben van nature al veel vuur in zich. Pitta’s zijn ambitieus, doortastend, volhardend, gedreven, snel, sterk, intelligent en moedig. In de basis zijn dit prachtige eigenschappen. Het gaat pas mis als de balans verdwijnt. Dan gaat het vuurtje te fel branden – en verschijnt competitief, dominant en perfectionistisch gedrag. Dit is maar beperkt vol te houden, maar de stop-knop is vaak moeilijk te vinden. Zo raken uiteindelijk alle reserves op en raakt iemand uitgeput, zowel mentaal als fysiek. Ga maar na, je hebt vast iemand in jouw omgeving met een burn-out. Grote kans dat deze persoon aan dit patroon voldoet.
Balans is nodig voor herstel
Herstellen van een burn-out betekent: je Dosha’s terug in balans brengen. Dit is geen gemakkelijke klus. Een burn-out ontstaat pas bij langdurige disbalans – deze zit ‘diep in je systeem’. Met andere woorden: er is geen quick fix. Toch is het wel mogelijk! Met voeding die Vata en Pitta balanceert help je je lichaam ‘af te koelen’, te gronden en te kalmeren. Ook zul je kritisch kijken naar je levensstijl - en structurele veranderingen moeten maken. Het antwoord zit hem vaak in MINDER. Minder willen, minder moeten, minder hard werken, minder sporten, minder vragen van jezelf. Je zult merken dat hoe meer je in balans komt, hoe gemakkelijker het wordt om de juiste keuzes te maken voor de lange termijn.
Hormoonbalans
En last but definitely not least: je hormonen moeten tot rust komen. Het grootste probleem bij een burn-out is een teveel aan cortisol (stresshormoon). Het is essentieel om dit niveau omlaag te krijgen, omdat een teveel aan cortisol zichzelf in stand houdt. Lees hierover meer in deze blog. Dit is de enige manier om écht te herstellen. Ironisch genoeg is juist dit de stap die heel vaak wordt overgeslagen. Zo lang je hormonen niet normaal functioneren, zul je vroeg of laat opnieuw klachten krijgen als vermoeidheid, slapeloosheid, maar ook pijnlijke of uitblijvende menstruatie, afwijkende uitstrijkjes of zelfs moeite met conceptie.
Ayurvedische methoden
Ayurveda heeft prachtige, effectieve methoden om te werken aan de hormoonbalans – Ayurvedische massages en Shirodhara (waarbij het hoofd wordt begoten met warme medicinale olie) staan met stip op 1. Ook zijn er ademhalingsoefeningen (Pranayama) en yogaposes die je kunnen helpen – en kun je met voeding en het ontgiften van je lever een heel eind komen. Benieuwd wat je lever met stress te maken heeft? Je leest het hier.
Niet zomaar opgelost
Ga maar eens na hoe lang je ‘onderweg bent geweest’ naar je huidige situatie. Dan kan het niet anders dan dat het even duurt voordat dit is opgelost. Zoals ik al zei: een quick fix voor burn-out bestaat niet. Om er helemaal bovenop te komen moeten er écht dingen anders. Zoek daarom hulp van een professional. Het is belangrijk om alle aspecten van je leven mee te nemen in het herstel: lichaam, geest, emoties, levensstijl. Ze hebben namelijk allemaal bijgedragen aan jouw huidige situatie. Met ‘alleen uitrusten’ of een bezoekje aan de psycholoog kom je er niet. Gun jezelf de mogelijkheid om duurzaam te herstellen. Zodat je uiteindelijk innerlijke sparkle weer terugkrijgt.
Een burn-out is complex, daar weet ik alles van. Daarom heb ik een programma ontwikkeld, speciaal voor vrouwen met een burn-out of stress. In 3 stappen gaan we werken aan jouw herstel, lichamelijke en geestelijke balans. Meer info over voedingsconsulten en massages vind je op www.ayurveda.amsterdam. PS. Mijn blogs zijn ook te lezen op Holistik.nl.
Binnenkort geef ik een webinar over burn-out en mijn holistische aanpak. Wil jij erbij zijn? Meld je aan voor de volgende editie.